Choroba nowotworowa - Praktyczny poradnik dla pacjentów i rodzin

Czy masz wątpliwości dotyczące choroby nowotworowej i szukasz wiarygodnych informacji? W tym przewodniku pragniemy zbudować drogowskaz zagadnień, który ogółem wyjaśni Ci niektóre kwestie i poprowadzi bardziej szczegółowo do głębszej wiedzy.

Dowiesz się, jakie są symptomy, jak przebiega diagnoza i jakie opcje leczenia istnieją. Poznasz też wpływ choroby nowotworowej na codzienne życie oraz dostępne wsparcie. Wszystko podane w przystępny sposób, by pomóc Ci pokonać pierwszy strach i zaplanować kolejne kroki.

 

Najważniejsze informacje w kontekście onkologii

• Choroba nowotworowa charakteryzuje się niekontrolowanym podziałem komórek, a wyróżniamy dwa główne rodzaje nowotworów: łagodne i złośliwe.

• Wczesna diagnoza nowotworów złośliwych znacząco zwiększa szanse na wyleczenie, a regularne badania profilaktyczne są kluczowe w wykrywaniu choroby we wczesnym stadium.

• Leczenie nowotworów wymaga indywidualnego podejścia i może obejmować metody takie jak chirurgia, radioterapia, chemioterapia, immunoterapia oraz terapie celowane, a wsparcie psychologiczne jest nieodzownym elementem procesu leczenia.

Zagadnienia związane z onkologią

• Żywienie medyczne w onkologii
• Dieta w walce z rakiem
• Dieta w chemioterapii i przykładowy jadłospis przy chemioterapii
• Dieta w radioterapii
• Niedożywienie pacjentów onkologicznych
• Niedożywienie
• Dysfagia
• Zaburzenia połykania
• Prehabilitacja
• Multidrink dla seniorów
• Żywność medyczna
• Żywienie medyczne w proszku

Wprowadzenie

Choroba nowotworowa to złożony proces, który wynika z nieprawidłowego funkcjonowania komórek naszego organizmu. W ciągu ostatnich dwóch stuleci obserwowano znaczący wzrost zachorowań na nowotwory, co wiąże się ze zmianami w środowisku i stylu życia ludzi, a także z postępami w leczeniem chorób nowotworowych. Warto tu nadmienić to, że zaczęliśmy je wykrywać i klasyfikować.

Różnicujemy główne rodzaje nowotworów na nowotwory łagodne i złośliwe, z uwzględnieniem ich zdolności do rozrostu i rozprzestrzeniania się. Dziedziczone skłonności do przemiany zdrowych komórek w nowotworowe oraz ekspozycja na czynniki rakotwórcze jak dym tytoniowy, promieniowanie UV i niektóre wirusy zwiększają ryzyko rozwoju nowotworów.

Choroba nowotworowa definicja

Choroba nowotworowa to stan, w którym komórki w organizmie zaczynają się niekontrolowanie dzielić, tworząc nowotwór. W wyniku niekontrolowanych podziałów komórek zachodzą zmiany nowotworowe - najczęściej guzy, które utrudniają lub umożliwiają funkcjonowanie różnych narządów.

Nowotwory dzielą się na łagodne, które zazwyczaj rosną powoli i nie niszczą tkanki, oraz na złośliwe, które charakteryzują się agresywnym rozrostem i zdolnością do rozprzestrzeniania się.

Onkologia, jako dziedzina medycyny, zajmuje się diagnozowaniem, leczeniem oraz badaniem mechanizmów rozwoju chorób nowotworowych. W Polsce żyje ponad 1,17 mln osób z chorobą nowotworową, a rokrocznie z powodu nowotworów złośliwych umiera ponad 100 tys. osób, co pokazuje znaczenie tej problematyki dla społeczeństwa. Jest to najpoważniejsza przyczyna zgonów w kraju, tuż za ilością wypadków samochodowych ale zdecydowanie odległa od chorób układu krążenia, na które umiera ponad 30% osób.

Nie ma się zatem co dziwić, że temat żywienia klinicznego, którym się zajmujemy, jest tak rozbudowany w onkologii. Stanowi bowiem ważną część leczenia i rekonwalescencji.

Nowotwory złośliwe – czym są i jak działają?

Nowotwory złośliwe, to guzy, które:

• rosną szybko
• niszczą sąsiednie tkanki
• mają zdolność do rozprzestrzeniania się, tworząc przerzuty
• komórki nowotworowe dzielą się intensywnie i bezustannie
• przenikają sąsiadujące tkanki i narządy
• tworzą nieregularne struktury

Właśnie ta zdolność do inwazji sąsiadujących tkanek i narządów przyczynia się do rozprzestrzeniania choroby. Nieprzerwana proliferacja i zdolność do naciekania oraz przerzutowania sprawiają, że nowotwory złośliwe mogą być śmiertelne i wymagają skomplikowanego leczenia.

Guz nowotworowy – pierwsze symptomy

Początkowe objawy guza nowotworowego to temat, który budzi wiele pytań. Często obejmują one takie symptomy jak powiększone węzły chłonne, ogólne osłabienie oraz niewytłumaczalna utrata masy ciała.

Objawy nowotworu mogą jednak różnić się w zależności od miejsca, w którym guz się rozwija. W miarę rozwoju nowotworu mogą pojawiać się bardziej specyficzne symptomy, takie jak problemy żołądkowo-jelitowe w przypadku raka trzustki, czy objawy oddechowe jak kaszel czy duszności przy nowotworze płuc.

Diagnostyka nowotworów złośliwych

Diagnoza nowotworów złośliwych jest jednym z najważniejszych etapów w procesie leczenia. Wczesna diagnoza zwiększa szanse na całkowite wyleczenie nowotworu złośliwego. Jest to szczególnie ważne, ponieważ niekontrolowany wzrost komórek nowotworowych i tworzenie przerzutów często rozwija się bez widocznych objawów, do czasu aż wymagane jest intensywne działanie.

Regularne badania profilaktyczne, takie jak mammografia, czy badanie cytologiczne, są ważne w profilaktyce nowotworowej, aby wyeliminować ryzyko rozwoju choroby lub wykryć ją we wczesnym stadium.
 

Stopień zaawansowania choroby nowotworowej

Stopień zaawansowania nowotworu to jeden z kluczowych czynników wpływających na rokowania i wybór metody leczenia. Rak nienaciekający to bardzo wczesny etap rozwoju nowotworu, który jest całkowicie uleczalny.

Przerzut nowotworowy to wtórny guz nowotworowy, powstały z komórek pierwotnego guza, co ma znaczący wpływ na stopień zaawansowania choroby nowotworowej. Zrozumienie tego procesu jest kluczowe dla pacjentów, ponieważ może pomóc im zrozumieć, na czym polega ich leczenie i jakie są ich perspektywy.

Najczęstsze nowotwory w Polsce

W Polsce najczęściej występują nowotwory:

• płuc
• piersi
• gruczołu krokowego
• jelita grubego

Rak płuca jest główną przyczyną zgonów wśród Polaków, co stanowi 26% zgonów z powodu nowotworów w 2020 roku.

Wśród Polek, rak piersi jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów z powodu nowotworów złośliwych, po raku płuc. Rak gruczołu krokowego i rak jelita grubego są również znaczącymi nowotworami wśród Polaków, będąc odpowiednio odpowiedzialnymi za 10,6% i 8,1% zgonów w 2020 roku.

Leczenie chorób nowotworowych

Leczenie nowotworów to proces, który wymaga indywidualnego podejścia do każdego pacjenta. W zależności od rodzaju nowotworu, jego zaawansowania i ogólnego stanu zdrowia pacjenta, lekarze mogą zastosować różne metody leczenia, w tym:

• chirurgię
• radioterapię
• chemioterapię
• immunoterapię
• terapie celowane

Terapie celowane polegają na wykorzystaniu specjalistycznych leków, które są skierowane przeciwko konkretnym, nieprawidłowym cząsteczkom w komórkach nowotworowych.

Profilaktyka i wczesne wykrycie nowotworów

Zapobieganie nowotworom i wczesne ich wykrywanie to kluczowe czynniki w walce z tą chorobą. Stosowanie zdrowego trybu życia i dietetycznych nawyków, unikanie tytoniu i nadmiernej konsumpcji alkoholu, ochrona przed promieniowaniem UV może zapobiegać co najmniej 30% nowotworów.

Wczesne wykrywanie nowotworów jest kluczowe, ponieważ niekontrolowany wzrost komórek nowotworowych i tworzenie przerzutów często rozwija się bez widocznych objawów. Regularne badania profilaktyczne, takie jak mammografia czy badanie cytologiczne, są ważne w profilaktyce nowotworowej, aby wyeliminować ryzyko rozwoju choroby lub wykryć ją we wczesnym stadium.

Terapie innowacyjne w walce z nowotworem

W ostatnich latach odnotowuje się znaczące postępy w dziedzinie immunoterapii onkologicznej, w której innowacyjne podejścia zmieniają perspektywy leczenia. Firmy biotechnologiczne prowadzą zaawansowane badania nad szczepionkami antynowotworowymi bazującymi na technologii mRNA, otwierające nowe perspektywy w prewencji i leczeniu.

Elektrochemioterapia (ECT) to stosunkowo nowa technika leczenia paliatywnego guzów umiejscowionych w powłokach ciała, takich jak skóra, która łączy działanie chemioterapii z zastosowaniem pola elektrycznego do zwiększenia skuteczności leku.

Rola wsparcia psychologicznego w leczeniu nowotworów

Wsparcie psychologiczne odgrywa kluczową rolę w emocjonalnym podtrzymaniu pacjentów z nowotworami oraz pomaga w redukcji poziomu stresu, tworząc poczucie bezpieczeństwa i przynależności. Wsparcie psychoonkologiczne jest nieodzowną częścią wysokiej jakości opieki onkologicznej, mającej na celu zaspokajanie psychospołecznych potrzeb zdrowotnych, co prowadzi do poprawy jakości życia pacjentów.

Grupowa terapia pozwala pacjentom na dzielenie się doświadczeniami i uczuciami, co promuje poczucie bezpieczeństwa oraz pomaga w redukcji uczucia izolacji. Szkolenia z zakresu uważności (mindfulness) są skuteczną metodą, która uczy pacjentów koncentracji na teraźniejszości i zarządzaniu bólem poprzez techniki oddechowe.

Życie z chorobą nowotworową

Życie po leczeniu nowotworowym to nowa rzeczywistość, która wymaga zarówno fizycznego, jak i psychicznego dostosowania. Okres podczas leczenia jest trudny emocjonalnie, zarówno dla pacjenta jak i najbliższego otoczenia. Po chorobie często pojawia się obawa nawrotu choroby.

Znalezienie skutecznych sposobów na redukcję stresu i lęku jest istotne dla poprawy jakości życia oraz zdrowia psychicznego po leczeniu nowotworowym. Aktywność fizyczna i techniki zarządzania stresem mają uniwersalne korzyści dla osób, które zakończyły leczenie nowotworowe i mogą przyczyniać się do ich długotrwałego zdrowienia.

Podsumowanie

Podsumowując, choroba nowotworowa to poważny problem zdrowotny, który dotyka coraz większą liczbę osób. Rozwój nowotworów jest złożonym procesem, warunkowanym przez wiele czynników, w tym genetykę, środowisko i styl życia.

Leczenie nowotworów jest skomplikowane i wymaga indywidualnego podejścia do każdego pacjenta. Współczesna medycyna oferuje szereg innowacyjnych terapii, które mogą znacząco poprawić rokowania dla pacjentów. Jednak równie ważne jest wsparcie psychologiczne dla pacjentów i ich rodzin, aby pomóc im poradzić sobie ze stresem i lękiem związanym z chorobą.

 

Najczęściej Zadawane Pytania