Żywienie dojelitowe przez PEG - informacje dla opiekunów osób poddanych gastrostomii

Streszczenie TL;DR

Opiekun osoby korzystającej z żywienia dojelitowego powinien posiadać wiedzę o różnych aspektach opieki i leczenia.

Kluczowe jest zrozumienie procesu czyszczenia cewnika PEG oraz odpowiedniej pielęgnacji skóry wokół przetoki.

Warto również być świadomym dofinansowania NFZ w przypadku żywienia dojelitowego, które umożliwia bezpłatne leczenie w warunkach domowych dla ubezpieczonych pacjentów spełniających kryteria kwalifikacyjne.

Należy znać problemy związane z podawaniem standardowego jedzenia przez PEG, a także korzyści płynące z diety przemysłowej, która jest często bardziej praktyczna i bezpieczna.

Ważna jest także wiedza o sposobie, częstotliwości i efektywności podawania składników odżywczych oraz innych leków, a także o krokach do podjęcia po opuszczeniu szpitala, w tym o dostępnych opcjach opieki medycznej i dokumentacji medycznej niezbędnej po wypisie.

Opieka nad pacjentem z zapotrzebowaniem na żywienie dojelitowe wymaga także znajomości potencjalnych reakcji niepożądanych i konieczności szybkiej konsultacji lekarskiej w przypadku ich wystąpienia. 

Zapraszamy do lektury.

Spis treści:

Kluczowe informacje dla opiekuna: jak efektywnie realizować żywienie dojelitowe w domu

• Kiedy stosuje się żywienie PEG - Gastrostomię

• Zasady czyszczenia PEG

• Dofinansowanie NFZ przy żywieniu dojelitowym: jak działa wsparcie finansowe

• Rozwiązania dla problemów z podawaniem standardowego jedzenia przez PEG

• Istota diety przemysłowej w kontekście żywienia dojelitowego

• Kompleksowa opieka nad pacjentem z zapotrzebowaniem na żywienie dojelitowe

• Reakcje niepożądane przy żywieniu dojelitowym: kiedy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem

• Lista kontrolna dla prawidłowej opieki żywieniowej nad pacjentem z PEG

Procedura żywienia przez PEG-gastrostomię: przewodnik krok po kroku

• Podstawy żywienia dojelitowego: co każdy opiekun powinien wiedzieć

• Karmienie przez PEG: jak bezpiecznie i skutecznie stosuje się żywienie dojelitowe

• Czym jest PEG? rola i znaczenie w żywieniu klinicznym

• Kiedy stosuje się żywienie PEG-gastrostomię: wskazania i przeciwwskazania

 

Kluczowe informacje dla opiekuna: jak efektywnie realizować żywienie dojelitowe w domu z wykorzystaniem żywienia klinicznego

Kiedy stosuje się żywienie PEG - Gastrostomię

Dla opiekunów osób korzystających z żywienia przez PEG ważne jest zrozumienie, że dobór metody żywienia enteralnego zależy od różnych czynników, takich jak ogólny stan zdrowia pacjenta, poziom niedożywienia i przewidywany czas żywienia. Istnieje kilka głównych metod żywienia enteralnego:

1. Żywienie doustne: Obejmuje spożywanie zbilansowanej diety przygotowanej we współpracy z dietetykiem oraz wykorzystanie przemysłowych diet płynnych.

2. Użycie zgłębnika nosowo-żołądkowego (NG) lub nosowo-jelitowego (NJ): Jest to metoda krótkotrwała, stosowana przez 4-6 tygodni, polegająca na dostarczaniu płynów do żołądka, dwunastnicy lub jelita cienkiego.

3. Zastosowanie przetoki odżywczej: Jest to rozwiązanie długoterminowe. Wyróżniamy dwa rodzaje:

   • Gastrostomia (PEG): Gdy cewnik jest wprowadzony do żołądka.
   • Jejunostomia (PEG-J/JEJ): Gdy cewnik znajduje się w jelicie cienkim.

Zasady czyszczenia PEG

Czyszczenie PEG wymaga mycia skóry wokół przetoki i pod płytką mocującą roztworem wody z mydłem, z dokładnym osuszeniem skóry i płytki. Ta procedura powinna być przeprowadzana co najmniej raz dziennie.

PEG wymaga przepłukania przed podaniem leku i po podaniu. Także przed rozpoczęciem i po zakończeniu podawania diety. Należy go czyścić nie rzadziej niż co 8 godzin. Praktycznie, w przypadku ciągłego wlewu czyści się go 4 razy dziennie (za to odchodzi czas czyszczenia nocą, kiedy jest nieużywany).

Jak działa dofinansowanie NFZ przy żywieniu dojelitowym

Przedstawiamy skrót najważniejszych informacji na temat finansowania żywienia przez NFZ. O szczegóły zapytaj lekarza prowadzącego pacjenta.

Stan aktualny na dzień 16 grudnia 2023 r.

1. Pacjenci, którzy spełniają kryteria kwalifikacyjne do żywienia dojelitowego i są ubezpieczeni, mają prawo do nieodpłatnego żywienia dojelitowego w domu.

2. Okres oczekiwania na rozpoczęcie żywienia dojelitowego może różnić się w zależności od ośrodka. Inny może być okres udzielenia dofinansowania w związku z różnymi potrzebami żywieniowymi pacjenta.

3. Kwalifikacja pacjenta do żywienia dojelitowego w domu ma kilka zasad. Po pierwsze kwalifikuje się osoba, która nie wymaga hospitalizacji i może być bezpiecznie leczona w domu. Taki pacjent nie jest w stanie odpowiednio się odżywiać naturalnie, stąd konieczność zastosowania żywienia dojelitowego. Wymagane dokumenty to: skierowanie do poradni żywieniowej, dokumentacja ze szpitala oraz dowód ubezpieczenia zdrowotnego. Ponadto pacjent musi mieć założony sztuczny dostęp do przewodu pokarmowego (np. zgłębnik, gastrostomia).

Osoby z wymaganymi dokumentami powinny skontaktować się z odpowiednim ośrodkiem żywienia domowego lub poradnią żywieniową, aby rozpocząć procedurę kwalifikacji do żywienia dojelitowego w warunkach domowych.
 

Problemy związane z podawaniem standardowego jedzenia przez PEG

Istnieje możliwość stosowania standardowych diet w postaci zmiksowanej w żywieniu dojelitowym, które są podawane przez cewnik wprowadzony do żołądka, znanego jako PEG. Jednakże, ta metoda odżywiania posiada kilka zasadniczych wad.

Po pierwsze jest trudna w odpowiednim zbilansowaniu diety, szczególnie w utrzymaniu jej bezpieczeństwa mikrobiologicznego (sterylność pożywienia) oraz wymaga zachowania właściwych proporcji białek, węglowodanów i tłuszczów.

Proces przygotowania pokarmu obejmuje dokładne ugotowanie, zmielenie i homogenizację składników, takich jak mięso, jarzyny i kasze, z zaleceniem, aby 1 ml pokarmu dostarczał 1 kcal energii (lub inną kaloryczność wskazaną w danym przypadku chorego). W praktyce jest to niemożliwe bez specjalnych wag odmierzających nam całość, albo po prostu przepisów, które należy przygotowywać z chirurgiczną dokładnością. Nadal jednak istnieją różnice w tym jakiej jakości żywności będziemy stosować.

Całość procesu jest czasochłonna i może być problematyczna z technicznego punktu widzenia, na przykład ze względu na ryzyko zatkania cewnika PEG płynną masą pokarmu. W związku z tym, diety przemysłowe o określonym składzie często są wybierane jako wygodniejsza alternatywa.

W każdym przypadku związanym z żywieniem dojelitowym, niezwykle istotne jest właściwe postawienie diagnozy, szczegółowy wywiad lekarski oraz doświadczenie i wiedza personelu medycznego.

Istota diety przemysłowej w kontekście żywienia dojelitowego

Żywienie dojelitowe Nutrego to wysoka jakość składników, zbilansowany produkt o dokładnie wskazanym składzie.

Zapraszamy do kontaktu, pomożemy Ci wybrać odpowiednią dietę do określonego zapotrzebowania pacjenta.

Żywienie dojelitowe podawane pacjentowi to starannie dobierane posiłki, uwzględniające jego indywidualne zapotrzebowanie energetyczne, poziom aktywności oraz reakcję organizmu na żywienie dojelitowe. Ważne jest, aby już od początku żywienia dojelitowego zapewnić pacjentowi dostateczną ilość mikroelementów i witamin, które są niezbędne do utrzymania równowagi metabolicznej organizmu.

Żywienie medyczne podlega licznym regulacjom, zarówno na poziomie produkcji, jak i sprzedaży. Wszystko po to, aby zapewnić skuteczne odżywianie pacjenta w trudnym stanie i zminimalizować niedogodności związane z karmieniem.

 

Opieka nad pacjentem z zapotrzebowaniem na żywienie dojelitowe

Opieka nad osobą poddaną żywieniu dojelitowemu w warunkach domowych wymaga skrupulatnej pielęgnacji cewnika PEG, co jest kluczowym elementem procesu leczenia. Żywienie dojelitowe z wykorzystaniem PEG polega na podawaniu niezbędnych do życia składników odżywczych bezpośrednio do żołądka, a pielęgnacja zgłębnika jest istotna dla zapobiegania powikłaniom.

Chociaż komplikacje po założeniu PEG nie zdarzają się często, to ich główną przyczyną jest zazwyczaj niedostateczna lub nieprawidłowa opieka nad cewnikiem. Obejmuje to regularne i dokładne czyszczenie zgłębnika oraz troskę o stan skóry wokół przetoki, co ma znaczenie dla ogólnego stanu chorego.

Wszystkie czynności higieniczne muszą być wykonywane w środowisku sterylnym, co obejmuje m.in. mycie rąk (choć zalecana jest dezynfekcja) przed każdą interwencją, prawidłowe stosowanie rękawiczek jednorazowych oraz czyszczenie okolicy przetoki przy użyciu wody lub roztworu soli fizjologicznej.

Należy nałożyć suchy, jałowy opatrunek z wycięciem lub w formie litery Y na przetokę (opatrunek do cewników). Rekomendujemy też stosowanie nowoczesnych opatrunków, które pozwalają skórze oddychać, a jednocześnie oferują bezpieczne środowisko wokół przewodu. Starsze opatrunki mogą przyczyniać się do powstawania owrzodzeń, dlatego też należy kontrolować miejsce cewnikowania pod kątem zaczerwieniania i zmian na skórze.

Reakcje niepożądane - bezzwłocznie skonsultuj się z lekarzem

W sytuacji wystąpienia niepokojących symptomów konieczna jest natychmiastowa konsultacja lekarska.

Nieleczone powikłania mogą skutkować rozwojem poważnych problemów zdrowotnych, w tym uszkodzeniem organów wewnętrznych, martwiczym zapaleniem powięzi, infekcjami skórnymi, powstawaniem nowotworów w miejscu wkłucia, odmą otrzewnową (pneumoperitoneum), przetokami między żołądkiem a okrężnicą, perforacją przewodu pokarmowego, czy zapaleniem otrzewnej.

Lista kontrolna do prawidłowej opieki żywieniowej nad chorym pacjentem z PEG

Upewnij się, że otrzymałeś kompletne informacje na temat właściwego przebiegu leczenia, obejmujące:

• cel leczenia,
• przewidywany czas trwania terapii,
• sposób podawania składników odżywczych,
• terminy i metody oceny efektywności leczenia,
• częstotliwość podawania składników odżywczych,
• metodę aplikacji innych leków,
• sygnały, które powinny wzbudzić Twoje zaniepokojenie,
• niezbędne działania po opuszczeniu szpitala,
• dostępne opcje opieki medycznej po wypisie,
• oraz pełną dokumentację medyczną i skierowania do dalszej opieki.

Informacje podstawowe

Czym jest żywienie dojelitowe?

Żywienie dojelitowe stosuje się u pacjentów, którzy z powodu swojego stanu zdrowia nie mogą być karmieni normalnie. Jest ono niezbędne głównie w przypadku chorób neurologicznych, onkologicznych, mukowiscydozy, wad wrodzonych, poparzeń oraz terminalnych stadiów innych chorób oraz u chorych nieprzytomnych.

Wśród chorób, które mogą prowadzić do problemów z połykaniem, wymienia się chorobę Parkinsona, Alzheimera oraz inne zespoły otępienne, stwardnienie rozsiane, stwardnienie zanikowe boczne, miastenię i zespoły miasteniczne, udar, urazy ośrodkowego układu nerwowego, miopatie i polineuropatie, mózgowe porażenie dziecięce, nowotwory górnego odcinka przewodu pokarmowego, ostre i przewlekłe zapalenie trzustki, chorobę Leśniowskiego-Crohna i inne choroby zapalne jelit.

Dieta dostarczana jest poprzez specjalnie przygotowane dojście, takie jak zgłębnik albo przetoka odżywcza. Zgłębnik jest używany w leczeniu krótkotrwałym, trwającym mniej niż 30 dni. Stanowi tymczasowe rozwiązanie dla pacjentów z niedrożnościami części przewodu pokarmowego.

Natomiast przetoki odżywcze, takie jak gastrostomia PEG lub jejunostomia PEJ stosuje się gdy żywienie kliniczne ma trwać dłużej niż miesiąc. Główne metody żywienia obejmują zgłębnik nosowo-żołądkowy lub nosowo-jelitowy, wprowadzający niezbędne składniki odżywcze bezpośrednio do żołądka lub jelita, co jest kluczowe przy zapotrzebowaniu na składniki odżywcze i braku możliwości karmienia drogą doustną.

 Ważne pytania odnośnie pielęgnacji pacjenta z PEG

Karmienie przez PEG: jak bezpiecznie i skutecznie stosuje się żywienie dojelitowe

Karmienie PEG to wprowadzenie przetoki bezpośrednio do żołądka poprzez brzuch. Metoda ta jest wykorzystywana, gdy konieczne jest długotrwałe żywienie enteralne, trwające ponad miesiąc. PEJ, inna forma, pozwala na dostarczanie pokarmu bezpośrednio do jelita cienkiego. PEG stosuje się u pacjentów w każdym wieku i używa się jej do momentu, gdy pacjent może znowu samodzielnie jeść, czasem przez wiele lat. Przez PEG podaje się specjalną dietę przemysłową, płyny i leki.

Czym jest PEG? Jego rola i znaczenie w żywieniu klinicznym

PEG (Przezskórna Endoskopowa Gastrostomia) to metoda tworzenia sztucznej drogi dostępu do żołądka dla celów żywienia enteralnego. Procedura polega na wprowadzeniu przez skórę brzucha silikonowego lub poliuretanowego drenu o średnicy 15-28 Cha/F bezpośrednio do przewodu pokarmowego, co odbywa się bez potrzeby otwierania żołądka przez laparotomię.

Technika PEG stosowana jest od lat 80-tych, obecnie popularna, szczególnie w przypadku pacjentów z zaawansowanymi chorobami i wysokim ryzykiem znieczulenia ogólnego. Rozwój techniki PEG obejmował udoskonalenia w metodach wprowadzania, konstrukcji, jakości biomateriałów oraz szkoleniu medycznym. Technika jest stare uaktualniana i obecnie charakteryzuje się wysoką skutecznością odżywiania pacjenta.

Kiedy stosuje się żywienie PEG-gastrostomię: wskazania i przeciwwskazania

Wskazania: Zastosowanie metody PEG do żywienia do żołądka jest zalecane w różnych sytuacjach, przede wszystkim przy problemach neurologicznych i onkologicznych, które wykluczają lub utrudniają standardowe spożywanie pokarmu.

Technika ta jest często używana przez osoby z problemami zdrowotnymi takimi jak urazy głowy, udary mózgu, stwardnienie zanikowe boczne, choroba Alzheimera, starcza demencja, stany wegetatywne, choroba Parkinsona, zapalenie skórno-mięśniowe czy zespół rzekomoopuszkowy. Zastosowanie PEG jest także powszechne w leczeniu paliatywnym, po zabiegach chirurgicznych oraz w trakcie terapii radiacyjnej i chemioterapii. Do innych wskazań należą urazy uniemożliwiające spożywanie pokarmów drogą ustną, takie jak uszkodzenia krtani, tchawicy, poważne urazy twarzy czy twarzoczaszki. Gastrostomia jest również stosowana przy zespole krótkiego jelita, mukowiscydozie i chorobie Leśniowskiego-Crohna.

Przeciwwskazania: Choć metoda PEG jest często życiowa, istnieją okoliczności, w których jej zastosowanie jest niemożliwe lub niewskazane. Do takich sytuacji należą zaburzenia krzepnięcia krwi, przesunięcie się ważnych organów wewnętrznych, jak okrężnica czy wątroba. Inne przeciwwskazania do tworzenia gastrostomii to hepato- lub splenomegalia, zaawansowane wodobrzusze, zapalenie otrzewnej, niedrożność przewodu pokarmowego. Osoby, które przeszły całkowitą lub częściową resekcję

 

Zobacz film - Pielęgnacja osoby z PEG

Bibliografia:

https://www.termedia.pl/Wiedza-personelu-pielegniarskiego-na-temat-zasad-zywienia-dojelitowego-przez-gastrostomie,50,36264,1,0.html