Darmowa dostawa od 210,00 zł

Dieta cukrzycowa

2024-06-12

Dieta cukrzycowa

Spis treści

  • Rola diety w zarządzaniu cukrzycą 
  • Ogólne zasady diety cukrzycowej
  • Zasady żywienia w cukrzycy - czym jest ładunek glikemiczny
  • Leczenie cukrzycy dietą
  • Zalecenia dotyczące spożycia węglowodanów, tłuszczów i białek
  • Znaczenie indeksu glikemicznego i ładunku glikemicznego w doborze produktów
  • Lista produktów o niskim indeksie glikemicznym
  • Planowanie posiłków
  • Jak wspierać cukrzyka w chorobie
  • Co wolno jeść, a czego nie wolno osobom z cukrzycą?
  • Jak komponować posiłki przy cukrzycy?
  • Częste pytania i nasze odpowiedzi
  • Przykładowy jadłospis na tydzień

Rola diety w zarządzaniu cukrzycą 

Dieta odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu cukrzycą, ponieważ pozwala kontrolować poziom glukozy we krwi, co jest niezbędne do minimalizowania ryzyka wystąpienia powikłań zdrowotnych związanych z tą chorobą. Z uwagi na to, że cukrzyca jest zaburzeniem gospodarki węglowodanowej, odpowiednie dobranie składników diety, zwłaszcza ilości i rodzaju węglowodanów, jest fundamentalne.

Ogólne zasady diety cukrzycowej

Z pomocą licznych specjalistów pracujących w ramach Nutrego udało nam się zebrać 5 najważniejszych czynników dla diabetyków. 

  1. Kontrola węglowodanów: Zmniejszenie spożycia szybko przyswajalnych węglowodanów (takich jak cukry proste) i zastąpienie ich węglowodanami złożonymi (bogatymi w błonnik) pomaga w stabilizacji poziomu cukru we krwi. Błonnik zmniejsza tempo wchłaniania glukozy, co pozwala uniknąć gwałtownych skoków poziomu cukru - więcej na ten temat piszemy w pkt. 4. 
  2. Dieta zbilansowana, bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, chude źródła białka i zdrowe tłuszcze (takie jak te znajdujące się w oliwie z oliwek czy rybach) wspomaga utrzymanie odpowiedniego poziomu glukozy oraz lipidów we krwi.
  3. Regularne spożywanie posiłków, w stałych odstępach czasu, pomaga w utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi. Skoki i spadki glukozy mogą być bardziej ekstremalne, jeśli posiłki są nieregularne lub pomijane i "nadrabia się" je dużymi porcjami.
  4. Monitorowanie indeksu glikemicznego (IG): Wybieranie produktów o niskim IG pomaga w kontroli poziomu glukozy, ponieważ żywność o niskim IG powoduje wolniejsze uwalnianie glukozy do krwiobiegu. W tym kontekście chcemy opowiedzieć Ci o Ładunku Glikemicznym, który jest bardziej miarodajnym wskaźnikiem. Będziemy na ten temat pisać niżej w tym tekście.
  5. Prawidłowe nawodnienie jest ważne dla utrzymania równowagi metabolicznej i może pomóc w regulacji poziomu glukozy.

Zasady żywienia w cukrzycy - czym jest ładunek glikemiczny

Ładunek glikemiczny (ŁG) jest bardziej wiarygodnym wskaźnikiem niż indeks glikemiczny (IG) w kontekście oceny wpływu spożywanych produktów na poziom cukru we krwi u osób z cukrzycą.

Należy wiedzieć, że ŁG uwzględnia nie tylko indeks glikemiczny produktów (szybkość, z jaką węglowodany są przekształcane w glukozę i podnoszą poziom cukru we krwi), ale także ilość węglowodanów w porcji produktu. Dzięki temu lepiej oddaje realny wpływ spożywanego pokarmu na glikemię.

Dobrym przykładem jest arbuz, który ma wysoki indeks glikemiczny, lecz z uwagi na niską zawartość węglowodanów na 100 g produktu, jesto ładunek glikemiczny jest bardzo niski.

Poniżej przedstawiamy teabelę ładunku glikemicznego:

W dodatku ŁG bierze pod uwagę nie tylko czyste liczby dotyczące węglowodanów, ale również rodzaj węglowodanów i obecność innych składników (takich jak białka i tłuszcze), które mogą wpływać na prędkość wchłaniania glukozy do krwi.

Spożywanie produktów o niskim indeksie glikemicznym, ale bogatych w węglowodany, może prowadzić do podobnego wzrostu poziomu cukru we krwi, jak w przypadku produktów o wysokim IG, ale z mniejszą ilością węglowodanów. Dlatego dopiero Ładunek glikemiczny daje bardziej kompleksowy obraz, jak konkretny produkt wpłynie na poziom glukozy.

W konsekwencji przy ocenie produktów spożywczych dla diabetyków, ŁG pozwala na lepsze dopasowanie diety, z uwzględnieniem wszystkich czynników wpływających na poziom cukru po posiłku, co jest kluczowe w efektywnym zarządzaniu cukrzycą.

Leczenie cukrzycy dietą

Podstawowe składniki odżywcze i ich znaczenie

Białka są fundamentem zdrowej diety cukrzycowej, ponieważ nie podnoszą poziomu cukru we krwi tak jak węglowodany. Tłuszcze powinny być wybierane z uwagą – preferowane są tłuszcze nienasycone znajdujące się w oliwie z oliwek, orzechach i rybach. Węglowodany powinny pochodzić przede wszystkim ze źródeł bogatych w błonnik, takich jak pełnoziarniste produkty zbożowe, co pomaga w stabilizacji poziomu glukozy.

W diecie cukrzycowej ważne jest także dostarczanie odpowiedniej ilości witamin i minerałów. Witaminy z grupy B, witamina D, magnez i chrom to składniki, które mają pozytywny wpływ na metabolizm glukozy i ogólną funkcję insulinową.
 

Zalecenia dotyczące spożycia węglowodanów, tłuszczów i białek

Warto podkreślić, że rekomendacje powinny być wydawane indywidualnie z uwagi na liczne cechy pacjenta, które mogą odbiegać od przyjętych norm. Istotą jest również typ cukrzycy - 1 lub 2

Białko:

Zawartość białka w diecie powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb. Aktualnie brakuje jednoznacznych dowodów, które by wskazywały na negatywne skutki stosowania diet wysokobiałkowych w dietoterapii cukrzycy (wysokobiałkowe produkty polecane są do wsparcia cukrzyków chorujących - zobacz Nutreog DIA). Dla większości diabetyków, podobnie jak dla reszty populacji, zalecany udział kalorii z białka w diecie wynosi 15–20% (czyli około 1–1,5 g/kg masy ciała na dzień). W przypadku osób z cukrzycą typu 2 i nadwagą, dieta o zmniejszonej kaloryczności z 20–30% zawartością białka może przyczynić się do lepszego poczucia sytości i wspomagać redukcję oraz utrzymanie odpowiedniej masy ciała. Natomiast pacjenci z przewlekłą chorobą nerek powinni ograniczyć spożycie białka do około 0,8–1 g/kg masy ciała na dzień. Nie ma potrzeby redukowania białka pochodzenia zwierzęcego, jednak w niektórych przypadkach zastąpienie go białkiem roślinnym może być korzystne.

Tłuszcze:

W diecie osób z cukrzycą zalecane jest utrzymanie takiego samego udziału tłuszczów, jak w zaleceniach dla populacji ogólnej, co oznacza, że tłuszcze mogą dostarczać od 25% do 40% wartości energetycznej diety. Istotniejsza niż całkowita ilość tłuszczów jest jakość spożywanych kwasów tłuszczowych. Co warto wiedzieć o tłuszczach:

  • Zaleca się spożywanie tłuszczów roślinnych, ale z wyłączeniem tłuszczu palmowego i kokosowego, które nie są polecane w diecie osób z cukrzycą.
  • Zawartość cholesterolu w codziennej diecie nie powinna przekraczać 300 mg. Dla osób z dyslipidemią limit ten obniża się do 200 mg na dzień.
  • Aby zmniejszyć poziom LDL w cholesterolu, zaleca się redukcję nasyconych kwasów tłuszczowych w diecie oraz ich zastąpienie węglowodanami o niskim indeksie glikemicznym lub jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi.
  • Unikaj "śmieciowego jedzenia", czyli w diecie należy ograniczyć do minimum spożycie izomerów trans kwasów tłuszczowych, szczególnie tych pochodzących z przetworzonej żywności, jak ciasta, ciasteczka, posiłki instant i fast-food.

Węglowodany a cukrzyca - Znaczenie indeksu glikemicznego i ładunku glikemicznego w doborze produktów

Węglowodany mają bezpośredni wpływ na poziom glukozy we krwi, dlatego ważne jest wybieranie tych o niskim indeksie glikemicznym, które powoli uwalniają glukozę do krwi. W tym kontekście warto wybierać produkty które mają niski ładunek glikemiczny (znajdziesz je w różnych tabelach)

Wracając do tematu spożycia węglowodanów musimy powiedzieć, że obecnie nie ma jednoznacznych badań, które określiłyby idealną ilość węglowodanów w diecie diabetyków. Dlatego rekomenduje się, aby węglowodany stanowiły około 45% całkowitej wartości energetycznej diety, ale ten udział może wzrosnąć nawet do 60% jeśli pochodzą one z produktów o niskim łądunku glikemicznym i są bogate w błonnik, co jest szczególnie zalecane dla osób bardzo aktywnych fizycznie. Natomiast dla osób z mniejszą aktywnością fizyczną, przy ograniczonych możliwościach zwiększenia tej aktywności, zaleca się dostarczanie 25–45% kalorii z węglowodanów.

Najlepszym źródłem węglowodanów dla diabetyków powinny być pełnoziarniste produkty zbożowe o niskim IG (poniżej 55). Zaleca się ograniczenie prostych węglowodanów, jak jedno- i dwucukry, a także minimalizowanie dodanych i wolnych cukrów, które znajdują się m.in. w cukrze, słodyczach, miodzie, sokach i napojach owocowych. W przypadku stosowania substancji słodzących, zaleca się używanie ich w ilościach rekomendowanych przez producentów. Spożycie fruktozy nie powinno przekraczać 50 g dziennie, a nie zaleca się jej stosowania jako substytutu cukru, mimo niskiego IG.

W diecie diabetyków powinno się znajdować co najmniej 25 g błonnika dziennie lub 15 g błonnika na każde 1000 kcal diety. Należy dążyć do włączenia do diety co najmniej dwóch porcji pełnoziarnistych produktów zbożowych i trzech porcji warzyw bogatych w błonnik dziennie. Jeśli nie można dostarczyć zalecanej ilości błonnika z pożywienia, warto rozważyć uzupełnienie diety suplementami błonnika, szczególnie rozpuszczalnymi w wodzie, oraz zwiększyć spożycie skrobi opornej.

 

Lista produktów o niskim indeksie glikemicznym - zobacz PDF

Nazwa produktu

Wartość indeksu glikemicznego (IG)

OWOCE

Grejpfrut

25

Ananas

59-66

Jabłko

36

Czarna porzeczka

25

Maliny

26

Brzoskwinia

42

Mandarynka

42

Borówka amerykańska

40

Jeżyny

25

Gruszki

38

Truskawki

40

Durian

49

Awokado

40

Kiwi

53

Pomelo

78

Banan

52

Pomarańcze

43

Mango

51

Arbuz

76

Winogrono

45

Wiśnie

22

WARZYWA

Buraki

64

Papryka czerwona

32

Bataty (gotowane)

46-61

Ziemniaki (surowe)

60

Ziemniaki (gotowane)

78

Rzodkiewka

32

Pomidory

38

Szpinak

32

Marchew (surowa)

35

Marchew (gotowana)

39

Czosnek

30

Seler korzeniowy

35

Koper włoski

45

Soja

16

Soczewica

28

Ciecierzyca

28

Kalafior

15-30

Brokuły

32

Dynia

64

Ogórek zielony

15

NASIONA, PESTKI  I ORZECHY

Orzeszki ziemne

14

Migdały

0

Pistacje

18

Pestki dyni

10

Orzechy brazylijskie

10

Sezam

35

Nerkowce

22

Orzechy laskowe

15

PRODUKTY ZBOŻOWE

Kasza gryczana

45

Kasza bulgur

46-64

Kasza jaglana

71

Płatki jaglane (surowe)

52

Płatki jaglane (gotowane)

72

Pieczywo pszenne

75

Ryż biały (gotowany)

73

Ryż brązowy (gotowany)

68

Płatki kukurydziane

81

Mąka pszenna

72

PRODUKTY MLECZNE i NABIAŁ

Mleko tłuste

39

Mleko odtłuszczone

37

Jaja 

0

Ser żółty

0-10

Ser pleśniowy

27

INNE

Piwo

66

Sok pomarańczowy

50

Sok pomidorowy

31

Napój sojowy

62

Tofu

15

 

Planowanie posiłków

 Metoda „talerza” jako sposób na kontrolę porcji

Metoda talerza to prosty sposób na zbilansowanie posiłków. Połowa talerza powinna być wypełniona warzywami, ćwierć talerza stanowią białka, a ćwierć węglowodany o niskim indeksie glikemicznym.

 

Jak wspierać cukrzyka w chorobie

W naszej działalności informujemy pacjentów i ich opiekunów, jak ważne jest prawidłowe żywienie w chorobie (polecamy artykuły: Dieta w rekonwalescencji oraz Prehabilitacja). Pisaliśmy na ten temat nie jeden poradnik i regularnie pojawiamy się na konferencjach. Możesz także obserwować nasze media społecznościowe, aby nie przegapić naszych webinarów. 

 

Naszą odpowiedzią do wsparcia cukrzyków w chorobie jest wysokobiałkowy, zbilansowany preparat żywieniowy, który wzmacnia organizm pacjenta w trudnym okresie - Nutrego DIA

Warto dodać także, że Nutrego DIA:

Nie zawiera substancji słodzących (słodzików) – naturalny. 

  • zawiera izomaltulozę, cukier o niskim IG,
  • niski ładunek glikemiczny,
  • dostępny jest w trzech dobrych smakach,
  • zawiera wyłącznie rozpuszczalny błonnik pokarmowy,
  • zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe,
  • ma tylko naturalne aromaty
  • nie zawiera laktozy, ani glutenu.
pixelpixelpixelpixelpixel