Co można jeść przy cukrzycy? Tabela pomocna w diecie diabetyków

Gdy zarządzasz cukrzycą, dobór odpowiednich produktów spożywczych jest fundamentem. Nasza tabela stanowi dobrą pomoc do codziennego działania. Dowiesz się, jakie pokarmy warto włączyć do diety, aby utrzymać poziom glukozy w ryzach. Przejrzyj konkretne zalecenia i zainspiruj się przykładowymi jadłospisami do codziennego użytku.

Uwaga: wszystkie rodzaje postępowania i objawy powinny być konsultowane z lekarzem.

Najważniejsze Informacje

• Zalecana dieta cukrzyka powinna opierać się na produktach pełnoziarnistych, warzywach i owocach o niskim indeksie glikemicznym oraz białku, z równoczesnym ograniczeniem spożycia cukrów prostych i produktów o wysokim indeksie glikemicznym.
• Dieta cukrzyka musi być zbilansowana i zawierać odpowiednio dobrane proporcje węglowodanów, białek i tłuszczów, a także zapewniać regularność i częstotliwość posiłków w celu uniknięcia gwałtownych wahań poziomu glukozy we krwi.
• Ważnym aspektem kontroli cukrzycy jest świadome wybieranie produktów o niskim indeksie glikemicznym, które spowalniają wzrost poziomu glukozy we krwi, oraz unikanie tych o wysokim indeksie, które mogą powodować szybkie jej skoki.
• Wskaźnikiem który ułatwia kontrolę stężenia glukozy we krwi jest Ładunek Glikemiczny - ma on bardziej praktyczne zastosowanie od indeksu glikemicznego, o czym piszemy dalej.

Tabela produktów dozwolonych w diecie cukrzycowej

Warto wiedzieć:

Wybierając produkty kieruj się indeksem i ładunkiem glikemicznym zależnie od potrzeby. Z reguły wybieraj produkty o niskim ładunku glikemicznym aby kontrolować poziom cukru we krwi, 

Diabetyk powinien zwracać szczególną uwagę na indeks glikemiczny (IG) spożywanych produktów, ponieważ odzwierciedla on, jak szybko węglowodany z jedzenia wpływają na poziom cukru we krwi. Produkty o wysokim IG, takie jak niektóre owoce przetworzone (np. suszone daktyle), pieczywo z białej mąki czy słodkie przekąski, powodują gwałtowne wzrosty glukozy, co jest niekorzystne dla diabetyków. Ważne jest wybieranie świeżych, nieprzetworzonych owoców z niskim IG i kontrolowanie wielkości ich porcji. Dodatkowo, połączenie węglowodanów z białkami i tłuszczami może spowolnić proces trawienia, co przyczynia się do lepszego metabolizmu glukozy. Diabetycy powinni unikać produktów z rafinowanych ziaren i z dużą ilością dodanych cukrów, preferując te pełnoziarniste, które zazwyczaj mają niższy IG. Wiedza o IG i odpowiedni dobór produktów żywnościowych są kluczowe dla efektywnej kontroli poziomu cukru we krwi.

Ładunek glikemiczny (ŁG) to wartość, która pozwala ocenić realny wpływ spożywanego pokarmu na poziom cukru we krwi, uwzględniając nie tylko indeks glikemiczny (IG), ale także ilość węglowodanów w danej porcji produktu. Podczas gdy IG wskazuje, jak szybko węglowodany są przetwarzane i podnoszą poziom glukozy we krwi, ŁG uwzględnia faktyczną ilość węglowodanów w porcji, co daje pełniejszy obraz tego, jak dany produkt wpłynie na gospodarkę cukrową organizmu. W praktyce, produkt o niskim IG, ale spożywany w dużej ilości, może mieć wysoki ŁG, co oznacza istotniejszy wpływ na poziom cukru we krwi. Dlatego zarówno IG, jak i ŁG są ważne dla diabetyków przy planowaniu diety.

Bardziej rozbudowaną tabelę produktów znajdziesz na stronie https://glycemic-index.net/

Komponując dietę warto zapoznać się z indeksem i ładunkiem glikemicznym wszystkich produktów. Z czasem ta wiedza będzie oczywista.

Owoce:

• Jagody
• Brzoskwinie
• Grejpfruty
• Mandarynki
• Pomarańcze
• Awokado
• Agrest
• Wiśnie
• Jabłka
• Maliny
• Jeżyny
• Truskawki
• Borówki
• Porzeczki
• Jabłka
• Gruszki
• Śliwki

Warzywa:

• Nasiona roślin strączkowych
• Soczewica
• Fasola
• Cykoria
• Kalafior
• Kiszoną kapusta
• Świeże ogórki
• Kiszone ogórki
• Pomidory
• Rzodkiewki
• Sałata
• Szpinak
• Cukinia
• Marchew
• Seler
• Ciecierzyca

Nabiał:

• Ser twarogowy
• Jogurt

Mięso:

• Kurczak

Inne:

• Pełnoziarniste pieczywo
• Razowy makaron
• Gruboziarniste kasze
• Brązowy ryż
• Mąka z pełnego przemiału
• Mąka żytnia
• Mąka owsiana
• Mąka gryczana
• Mąka kokosowa
• Mąka migdałowa
• Mąka sojowa
• Ryby
• Jaja
• Oleje roślinne
• Niesolone orzechy
• Nasiona lnu
• Czekoladki słodzone substytutami cukru
• Lizaki bez cukru
• Słodycze o obniżonej kaloryczności
• Batoniki owocowe z liofilizowanych owoców
• Ciasteczka owsiane z nadzieniem bogatym w białko

Zarządzanie cukrzycą to nie tylko kwestia regularnego badania poziomu cukru we krwi czy zażywania leków - to także nauka o tym, jakie produkty pomagają utrzymać stabilny poziom glukozy.

 W diecie cukrzyka powinny znaleźć się produkty pełnoziarniste, takie jak kasze gruboziarniste oraz makaron pełnoziarnisty, które wpływają na wolniejszy wzrost poziomu glukozy we krwi.

Warzywa o niskim indeksie glikemicznym, takie jak cykoria, kalafior, kiszoną kapustę, świeże ogórki, ogórki kiszone, pomidory, rzodkiewki, sałatę i szpinak, są zalecane do codziennego spożycia. Rekomendowane owoce to jagody, brzoskwinie, grejpfruty, mandarynki i pomarańcze, mogą być częścią diety cukrzycowej, ale pamiętajmy o kontrolowanych ilościach.

Zalecane owoce i warzywa

Zdrowa dieta dla cukrzyków powinna być bogata w owoce i warzywa o niskim indeksie glikemicznym. Są to między innymi awokado, agrest, wiśnie, jabłka, maliny, grejpfruty, jeżyny, mandarynki, brzoskwinie, truskawki, borówki, jagody i porzeczki. Wśród warzyw, które można spożywać bez ograniczeń, znajdują się cykoria, kalafior, kiszona kapusta, świeże i kiszone ogórki, pomidory, rzodkiewki, sałata i szpinak.

Pamiętajmy jednak, że choć owoce są zdrowe, niektóre z nich, takie jak banany czy winogrona, są bogate we fruktozę i mogą powodować szybki wzrost poziomu cukru we krwi. Dlatego zawsze wybierajmy te, które są mniej słodkie.

Pełnoziarniste produkty zbożowe

Pełnoziarniste produkty zbożowe to kolejny kluczowy element diety cukrzyka. Węglowodany złożone, które występują w pełnych ziarnach zbóż, kaszach, warzywach, są preferowane w diecie cukrzycowej. Do produktów bogatych w węglowodany złożone, które powinny być obecne w diecie cukrzyka, należą:

• pełnoziarniste pieczywo
• razowy makaron
• gruboziarniste kasze
• brązowy ryż

Z polecanych mąk dla diabetyków można wymienić mąkę z pełnego przemiału, mąkę żytnią, owsianą, gryczaną, kokosową, migdałową oraz sojową, które nadają się do wypieku chleba.

Białko w diecie cukrzycowej

Białko jest nieodłącznym elementem zdrowej diety, a w diecie cukrzyka powinno stanowić 15-20% dziennego zapotrzebowania kalorycznego. Najlepszymi źródłami białka dla diabetyków są:

• nabiał
• mięso
• ryby
• jaja
• nasiona roślin strączkowych.

Warto pamiętać, że jajka są dozwolone, ale powinny być spożywane w umiarkowanych ilościach i bez dodatku tłuszczu.

Jak komponować posiłki przy cukrzycy?

Komponowanie posiłków dla osoby z cukrzycą może wydawać się skomplikowane, ale po zrozumieniu kilku podstawowych zasad staje się to znacznie prostsze. Dieta w cukrzycy ma na celu nie tylko utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi, ale także zapobieganie powikłaniom. Klucz do sukcesu to umiejętność zbilansowania spożycia węglowodanów, białek i tłuszczów oraz regularne spożywanie posiłków.

Dla osób z cukrzycą ważne jest, aby posiłki były zróżnicowane i zawierały:

• węglowodany złożone
• błonnik pokarmowy
• białka
• tłuszcze, które spowalniają wzrost stężenia glukozy we krwi.

Proporcje składników odżywczych

Zdrowa dieta dla cukrzyków powinna być zrównoważona i zróżnicowana, a zasady diety powinny uwzględniać odpowiedni podział makroskładników. Węglowodany powinny dostarczać 45-50% wartości energetycznej, natomiast tłuszcze 30-35%, a białka około 15-20%. Stosunek białka zwierzęcego do roślinnego powinien wynosić co najmniej 50/50.

Nie zapominajmy również o błonniku pokarmowym, którego zalecana dawka w diecie to około 20-40 g na dzień.

Częstotliwość i regularność posiłków

Częstotliwość i regularność posiłków mają kluczowe znaczenie dla utrzymania stabilnego poziomu glukozy we krwi. Diabetycy powinni spożywać posiłki o odpowiedniej kaloryczności rozkładane równomiernie przez cały dzień, aby unikać gwałtownych wahań poziomu glukozy. Liczba zalecanych posiłków dla osób z cukrzycą typu 1 to od czterech do sześciu, natomiast dla cukrzycy typu 2 - cztery do pięciu, spożywanych w regularnych trzygodzinnych odstępach.

Warto pamiętać, że spożywanie regularnych posiłków jest ważne, ponieważ jedzenie rzadkich i nieregularnych posiłków może dodatkowo zakłócać metabolizm, który w cukrzycy jest już zaburzony.

Indeks glikemiczny a dieta cukrzycowa

Indeks glikemiczny (IG) to ważny wskaźnik dla osób z cukrzycą. Ten wskaźnik informuje o tempie przyswajania węglowodanów po spożyciu produktu o niskim indeksem glikemicznym i jego wpływie na poziom glukozy we krwi. Spożywanie produktów o niskim IG pozwala na lepszą kontrolę poziomu glukozy we krwi oraz może przyczynić się do minimalizacji wydzielania insuliny po posiłku.

Właśnie dlatego dieta cukrzycowa powinna uwzględniać indeks glikemiczny w wyborze produktów, aby uzyskać optymalne stężenie glukozy we krwi i poprawić ogólny stan zdrowia.

Interpretacja wartości indeksu glikemicznego

Interpretacja wartości indeksu glikemicznego nie jest prosta, ale jest kluczowa dla zrozumienia, jak różne pokarmy wpływają na poziom glukozy we krwi. Ważne jest zrozumienie, że przygotowanie i temperatura potraw mają wpływ na IG – na przykładzie marchewki, IG surowej jest niższy niż gotowanej.

Wartość obciążenia glikemicznego (GL) posiłku można obliczyć za pomocą wzoru GL = C * GI / 100, gdzie C to ilość węglowodanów w spożywanej porcji, a GI to indeks glikemiczny.

Produkty o niskim indeksie glikemicznym

Dla osób z cukrzycą zalecane są produkty o niskim indeksie glikemicznym. Są to m.in.:

• produkty zbożowe jak kasza, brązowy ryż
• warzywa
• pieczywo pełnoziarniste
• rośliny strączkowe takie jak soczewica, fasola i ciecierzyca
• ser twarogowy
• owoce i warzywa, np. cukinia, marchew, seler, kalafior, ogórki, jabłka, gruszki czy śliwki.

Unikanie produktów o wysokim indeksie glikemicznym

Produkty o wysokim indeksie glikemicznym, takie jak słodzone napoje czy słodycze, powinny być ograniczone w diecie osób z cukrzycą. Są one trawione bardzo szybko, prowadząc do znaczących i gwałtownych wzrostów stężenia glukozy we krwi oraz wydzielania insuliny.

Ograniczenie spożycia produktów o wysokim indeksie glikemicznym jest kluczowe dla osób z cukrzycą, aby zapewnić lepszą kontrolę poziomu glukozy we krwi.

Soki owocowe i napoje słodzone

Soki owocowe i napoje słodzone są szczególnie niezdrowe dla osób chorujących na cukrzycę typu 2. Powodują one gwałtowne skoki glukozy we krwi, które są szkodliwe dla diabetyków. Cukry proste zawarte w słodzonych napojach mają wysoki indeks glikemiczny, co może prowadzić do szybkich wahań stężenia glukozy. Spożywanie tego typu napojów na stałe może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych u osób z cukrzycą. W diecie przy cukrzycy należy unikać soków owocowych i napojów słodzonych, aby utrzymać odpowiedni poziom glukozy we krwi.

Słodycze i wyroby cukiernicze

Słodycze i wyroby cukiernicze o wysokim indeksie glikemicznym powinny być ograniczone w diecie osób cierpiących na cukrzycę. Te produkty, bogate w tłuszcze, które spowalniają wchłanianie węglowodanów, nie nadają się do leczenia. W leczeniu dietetycznym cukrzycy, szczególnie w przypadku cukrzycy typu 2, ważne jest, aby pacjenci unikali produktów przeciwwskazanych, takich jak słodycze z wysokim IG. Zaleca się przyjmowanie zbilansowanej diety, która jest kluczowym elementem kontroli i zarządzania cukrzycą.

Alternatywy dla zakazanych produktów

Istnieją zdrowe substytuty dla produktów o wysokim indeksie glikemicznym, które są odpowiednie dla osób zmagających się z cukrzycą typu 2, skupiając się na kontroli poziomu cukru we krwi oraz zaspokajaniu potrzeb żywieniowych. W przypadku cukrzycy, gdzie ważne jest, czego nie wolno jeść cukrzykom, zamiana produktów o wysokim indeksie glikemicznym na niskokaloryczne opcje, takie jak wafle bogate w białko i produkty czekoladowe słodzone stewią i erytrytolem, może stanowić zadowalające alternatywy bez dodatku cukrów.

Naszym zdaniem najłatwiej jest kierować się listą produktów o niskim ładunku glikemicznym, aby skomponować z nich odpowiedni deser. Nie należy natomiast przesadzać z ilością produktów słodkich.

Jest to szczególnie ważne w prawidłowej diecie dla diabetyka.

Budując jadłospis dla cukrzyka, zgodny z tabelą indeksów glikemicznych z pewnością nie obejdzie się bez konsultacji z dietetykiem specjalizującym się w tym temacie.

W diecie cukrzycowej – jadłospis powinien uwzględniać produkty zalecane dla cukrzyków, szczególnie w przypadku cukrzycy typu 1 oraz dla chorych na cukrzycę typu 2. W dodatku lepiej unikać żywności z wysokim ładunkiem glikemicznym aby zbytnio nie podbić poziomu cukru jeśli nie ma takiej potrzeby. Do dobrego zarządzania cukrzycą rekomendowane są produkty z niskim lub średnim ŁG.

Zamienniki słodyczy

Jeśli chodzi o zamienniki słodyczy, istnieje wiele opcji, które można włączyć do diety cukrzyków. Możemy wybrać:

• słodycze bez cukru, takie jak cukierki Werther’s Original bez cukru
• czekoladki słodzone substytutami cukru
• przekąski białkowe z dodatkiem stewii i erytrytolu
• słodycze o obniżonej kaloryczności, które zawierają o 30% do 50% mniej kalorii w porównaniu do tradycyjnych czekolad oraz wykonane są z naturalnych składników bez sztucznych dodatków.

Na rynku dostępne są również słodycze o obniżonej kaloryczności, które zawierają o 30% do 50% mniej kalorii w porównaniu do tradycyjnych czekolad oraz wykonane są z naturalnych składników bez sztucznych dodatków.

Bezcukrowe lizaki z naturalnymi aromatami owocowymi i słodzikami takimi jak stewia i erytrytol mogą zastąpić tradycyjne słodzone lizaki, oferując diabetykom opcję o niższej zawartości kalorii. Dla diabetyków dostępne są także lizaki bez cukru oraz cukierki o smaku kawy i eukaliptusa, które są niskokaloryczne i nie zawierają dodanych cukrów.

Desery przygotowane w domowych warunkach, z dodatkiem otrębów lub płatków owsianych, mogą być odpowiednio skomponowane z produktów przyjaznych dla diabetyków. Batoniki owocowe, takie jak te wykonane z liofilizowanych owoców, mogą stanowić odpowiedni słodki zamiennik dla diabetyków, zapewniając intensywne naturalne smaki oraz zawartość błonnika przy minimalnej ilości kalorii.

Cukrzycy mogą wybierać również pełnowartościowe przekąski jako alternatywy dla słodyczy, które zawierają mało cukru i są bogate w składniki odżywcze. Miękkie ciasteczka owsiane z bogatym w białko nadzieniem mogą być substytutem dla tradycyjnych słodyczy, odpowiednie dla osób z cukrzycą.

Napoje dla cukrzyka

Bezpieczne opcje napojów dla osób z cukrzycą to:

• woda
• herbaty ziołowe
• czarna kawa bez dodatku cukru
• napoje niskokaloryczne lub bezkaloryczne, takie jak napoje dietetyczne i wody smakowe
• napoje słodzone ksylitolem są odpowiednią alternatywą dla osób z cukrzycą ze względu na niską zawartość kalorii i niski indeks glikemiczny
• napoje słodzone naturalnymi substancjami roślinnymi takimi jak stewia i erytrytol oferują opcje napojów bezkalorycznych dla diabetyków.

Napoje gazowane aromatyzowane naturalnymi ekstraktami i bez dodanych cukrów są odpowiednie dla diabetyków szukających słodkich alternatyw napojów. W praktyce trudno jest dostać je w sklepie, dlatego rekomendowane jest stworzyć coś w rodzaju herbaty z owocami i następnie schłodzić. Napoje energetyzujące, zawierające zarówno cukier jak i kofeinę, mogą nie tylko zwiększyć poziom glukozy, ale także negatywnie wpływać na układ sercowo-naczyniowy.

Zdrowe tłuszcze w diecie cukrzyka

Tłuszcze to nieodłączna część naszej diety, ale dla osób z cukrzycą ważne jest, aby wybierać te zdrowe. Diabetycy powinni spożywać 25-40% dziennego zapotrzebowania kalorycznego w postaci tłuszczów, z ograniczeniem tłuszczów nasycanych do maksymalnie 10%, a jednonienasyconych i wielonienasyconych odpowiednio do 10-15% oraz 6-10%.

Zdrowe tłuszcze, takie jak kwasy tłuszczowe, powinny pochodzić z:

• olejów roślinnych takich jak olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej lniany i konopny
• niesolonych orzechów
• nasion lnu
• awokado

Warto pamiętać, że masło jest dozwolone i zawiera naturalne witaminy A i D, w przeciwieństwie do margaryny, która jest związana z otyłością brzuszną i insulinoopornością.

Aktywność fizyczna a dieta cukrzycowa

Aktywność fizyczna to kolejny kluczowy element w kontroli cukrzycy. Regularny trening fizyczny poprawia wrażliwość komórek mięśniowych na insulinę, co przekłada się na lepszą kontrolę poziomu glukozy i jest szczególnie korzystne przy cukrzycy typu 2. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia, dorośli w wieku od 18 do 65 lat powinni angażować się w umiarkowaną aktywność fizyczną przez co najmniej 150 do 300 minut tygodniowo, a osoby z cukrzycą typu 2 mogą uzyskać dodatkowe korzyści zdrowotne z ćwiczeń przez ponad 300 minut tygodniowo.

Warto jednak pamiętać, że osoby z cukrzycą powinny konsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem nowych rodzajów aktywności fizycznej, szczególnie jeśli są traktowane insuliną, a podczas ćwiczeń powinny mieć pod ręką żywność zawierającą węglowodany w celu zapobiegania hipoglikemii. Lekki ruch po posiłku oraz regularne przerwy od siedzenia są ważne dla ogólnego stanu zdrowia.

Produkty żywieniowe dla cukrzyka w chorobie

W naszym sklepie dostępne są gotowe posiłki Nutrego DIA, które zostały zaprojektowane specjalnie dla osób borykających się z cukrzycą i innymi problemami z równowagą cukrową. Są to produkty stworzone do wspomagania medycznego żywienia osób chorych.

Dlaczego warto wybrać Nutrego DIA?

Nutrego DIA to zbilansowana dieta doustna, stworzona z myślą o osobach z cukrzycą i zaburzeniami glikemii.

Zaleca się stosowanie jej w przypadku niedożywienia związanego z chorobami, w tym cukrzycą, chorobami nowotworowymi, kacheksją, odleżynami oraz w okresie rekonwalescencji po operacjach.

Charakterystyczną cechą tej diety jest obniżona zawartość węglowodanów i zwiększona zawartość tłuszczów i błonnika. Składnik, jakim jest izomaltuloza, ma niski indeks glikemiczny. Obecność jednonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz bogactwo błonnika wspomaga kontrolę poziomu cukru we krwi i redukuje ryzyko powikłań cukrzycowych.

Mimo obecności cukru na etykiecie, produkt charakteryzuje się niskim ładunkiem glikemicznym, co pozwala na jego bezpieczne stosowanie przez osoby z cukrzycą, nie wpływając znacząco na poziom cukru we krwi.

Produkt oferowany jest w trzech wariantach smakowych: wanilia, czekolada i orzech, co umożliwia dopasowanie do gustów różnych pacjentów.

Szczegóły na karcie towaru.

Mity i fakty o diecie cukrzycowej

Wokół diety cukrzycowej krąży wiele mitów. Często słyszymy, że diabetycy muszą rezygnować z wszystkich słodyczy, ale prawda jest taka, że współczesne leczenie cukrzycy umożliwia pewną elastyczność w diecie, umożliwiając dostosowanie sposobu żywienia do stylu życia pacjenta. Diabetycy mogą włączać do diety słodycze, pod warunkiem umiejętnego liczenia węglowodanów i dostosowywania dawek insuliny, choć jest to łatwiejsze dla osób stosujących insulinę niż leki doustne w leczeniu cukrzycy.

Jednak regularne spożywanie żywności o wysokim indeksie glikemicznym, jak słodycze, może przyczyniać się do insulinooporności i rozwoju cukrzycy typu 2. Warto też pamiętać, że cukrzycy powinni zachować ostrożność w stosunku do produktów ‘light’, które mogą ukrywać wysoką zawartość cukrów lub fruktozy mimo braku jasnych regulacji dotyczących ich składu.

Podsumowanie

Podsumowując, dieta cukrzycowa to nie tylko kwestia unikania pewnych produktów. To cały system, który obejmuje wybór zdrowych pokarmów, regularne i zrównoważone posiłki oraz aktywność fizyczną. Pamiętaj, że każda osoba z cukrzycą jest inna i to, co działa dla jednej osoby, niekoniecznie musi działać dla innej. Dlatego ważne jest, aby skonsultować wszelkie zmiany diety z lekarzem lub dietetykiem.

Najczęściej zadawane pytania